به خاطر کم عمق بودن خلیج فارس، سه گونه غالب آب بازان کوچکی (دلفین ها و پورپویزها) که در این پهنه آبی زندگی می کنند در زمره گونه هایی هستند که برای زندگی در محیط های کم عمق ساحلی سازش یافته اند. این سه گونه عبارتند از:

• دلفین های بینی بطری هند-آرام (Tursiops aduncus):  دلفین های بینی بطری هند-آرام گونه غالب آب بازان کوچک در خلیج فارس هستند که به فراوانی در منطقه تنگه هرمز و مدخل خلیج فارس پراکنده شده اند.  

دو دلفین بینی بطری هند-آرام (Tursiops aduncus) در اثر طبیعی ملی خلیج دلفین ها (جنوب جزیره قشم). دلفین سمت راست رفتار "چرخیدن و به پشت شنا کردن" (rolling belly-up) را از خود نشان می دهد. این رفتار معمولا زمانی رخ می دهد که یک ماده نخواهد جفتگیری نماید و با این رفتار شیار تناسلی (genital slit) خود را از دسترس خارج می نماید. دلفین های بینی بطری هند-آرام که از پسرعموهای خود، یعنی دلفین های بینی بطری معمولی (Tursiops trancatus) اندکی کوچکتر و باریکتر هستند، عادت به زندگی در آب های کم عمق نزدیک ساحل را دارند. با این وجود آنها از دو گونه نزدیک ساحلی دیگری که در خلیج فارس زندگی می کنند، یعنی دلفین گوژپشت اقیانوس هند و پورپویز بی باله هند-آرام بزرگترند (آنها می توانند تا بیش از 2.5 متر رشد کنند) و به همین جهت اغلب بدون ترس در نزدیکی قایق های کوچک شنا می کنند. وضعیت این گونه در لیست قرمز IUCN با نماد DD به معنی "کمبود اطلاعات" مشخص شده است، لذا انجام مطالعات در جهت بررسی وضعیت حفاظتی آن در محدوده پراکنشش ضروری به نظر می رسد.

• دلفین گوژپشت اقیانوس هند (Sousa plumbea): این گونه در سراسر خلیج فارس به فراوانی دیده می شود. جمعیتی بالغ بر 700 دلفین گوژپشت اقیانوس هند در آب های ساحلی ابوظبی کشور امارات در شرق خلیج فارس شمارش شده که به عنوان بزرگترین جمعیت این گونه در جهان شناخته می شود ^(منبع).

یک دلفین گوژپشت اقیانوس هند در آب های ساحلی غرب جزیره قشم (عکاس: دکتر وان ویره بیک). مهمترین تهدید برای آب بازانی که در زیستگاه های نزدیک ساحلی زندگی می کنند فعالیت های انسانی همچون صید و صیادی محلی و تخریب زیستگاه ها است. امروزه هر چهار گونه شناخته شده از دلفین های گوژپشت (ُSousa spp) در لیست قرمز IUCN به عنوان گونه های تهدید شده طبقه بندی شده اند. در این میان دلفین گوژپشت اقیانوس هند که تنها گونه از این جنس در خلیج فارس است با نماد EN به معنی "در معرض خطر" طبقه بندی شده است. فعالیت های انسانی، بویژه صید و صیادی و تخریب زیستگاه ها، مهمترین خطراتی هستند که آب بازان ساکن آب های نزدیک ساحلی را تهدید می نمایند.

• پورپویز بی باله هند-آرام (Neophocaena phocaenoides): اطلاعات موجود پراکنش گسسته ای را برای این گونه در شمال غرب اقیانوس هند نشان می دهند. در ایران این گونه هم از خلیج فارس و هم از دریای عمان گزارش شده، هرچند گزارشات مربوط به دریای عمان نادر هستند. خلیج فارس به عنوان غربی ترین حد پراکنش این آب باز کوچک و در معرض خطر شناخته می شود.

یک پورپویز بی باله در ذخیرگاه زیستکره حرا واقع در شرق خلیج فارس (شمال جزیره قشم). یک برآمدگی سیاه روی سطح آب، این چیزیست که معمولا از یک پورپویز بی باله در زیستگاه طبیعیش می بینید. جفرسون و همکارانش (2015) در دومین ویرایش کتاب "پستانداران دریایی جهان" به محققان هشدار می دهند مراقب باشند پورپویزهای بی باله را با تایرهای رها شده در دریا و شناور بر سطح آب اشتباه نگیرند و بی تفاوت از کنار آنها عبور نکنند. طول بدن در افراد این گونه بسیار زیبا و منحصر به فرد به زحمت از 1/5 متر تجاوز می کند و لذا می توان آنها را به عنوان کوچکترین آب بازان خلیج فارس معرفی نمود. به علت جثه کوچک پورپویزهای بی باله بسیار خجالتی هستند و از قایق ها دوری می کنند. دو گونه پورپویز بی باله در آب های منطقه هند-آرام ساکن هستند که هر دو در لیست قرمز IUCN به عنوان گونه های تهدید شده معرفی شده اند. پوپویز بی باله هند-آرام، که تنها گونه از این جنس در خلیج فارس است، در لیست قرمز IUCN با نماد VU به معنی "آسیب پذیر" معرفی شده است.

برنامه های حفاظتی ما برای آب بازان کوچک خلیج فارس:

1. بررسی اندازه جمعیت و وضعیت حفاظتی دلفین های بینی بطری هند-آرام  در اثر طبیعی-ملی خلیج دلفین ها در شرق خلیج فارس (بیشتر بخوانید)