خلیج فارس منابع غنی از علف­ ها و جلبک های دریایی را در خود جای داده که غذای گیاه خواران ساکن این دریای جوان، همانند داگونگ ها و لاک پشت های سبز دریایی  را فراهم می آورند. هرچند پراکنش این منابع گیاهی در خلیج فارس بسیار نامتوازن است. آب­های کم عمق جنوب شرقی خلیج فارس و برخی از سواحل ایرانی آن پوشش مناسبی از علف های دریایی و جلبک ها را دارند. به عنوان مثال سواحل کشور امارات به تنهایی بیش از 80% علف های دریایی خلیج فارس را در خود جای داده که زیستگاه مناسبی برای دومین جمعیت بزرگ داگونگ ها در جهان را فراهم نموده اند.  اما بیشتر سواحل ایرانی این پهنه آبی بویژه در ناحیه تنگه هرمز به علت عمق زیاد و بستر سختی که دارند پوشش گیاهی فقیری دارند. اما حتی این سواحل با پوشش گیاهی به نسبت فقیر هم جمعیت های بزرگی از لاکپشت های سبز دریایی را میزبانی می نمایند. اما پس چگونه این خزندگان دریایی گیاهخوار می توانند به مشکل کمبود منابع غذایی در این زیستگاه ها فائق آمده و از رقابت ناخواسته بر سر منابع غذایی بکاهند؟ برای پاسخ به این سوال تیم ما  در موسسه حفاظت از محیط زیست قشم ساختار جمعیتی و رژیم غذایی لاک پشت های سبز چراکننده در اطراف جزیره قشم که بسترهایی با پوشش گیاهی فقیری دارند را مورد بررسی قرار داد و اطلاعات به دست آمده را با سایر مطالعات انجام شده در خلیج فارس مقایسه کرد. نتایج این تحقیق که در مجله بین المللی Marine Biology به چاپ رسید (برای مطالعه مقاله به صورت آنلاین اینجا کلیک کنید) نشان داد لاک پشت های سبز در خلیج فارس دو ویژگی اکولوژیکی منحصر به فرد دارند که به آنها کمک می نماید تا حد ممکن از رقابت بر سر منابع غذایی بپرهیزند. 

اول جدایی زیستگاه ها بر اساس اندازه است. لاک پشت های سبز نیمه بالغ و بالغ که اندازه طول منحی کاراپاس (لاک پشتی) آنها حدود یک متر یا بیشتر است تمایلی به حضور در زیستگاه های با پوشش گیاهی فقیر را ندارند، لذا در مناطق با پوشش گیاهی غنی تجمع می یابند. همین موضوع باعث می شود در مناطق با پوشش گیاهی فقیر غذا برای لاک پشت های سبز جوان با اندازه حدود نیم متر و کمتر به اندازه کافی وجود داشته باشد. لذا جای تعجب نیست که در آب های ساحلی اطراف جزیره قشم بیش از 90% لاک پشت های سبز افرادی جوان با اندازه کوچک هستند، در حالی که برعکس، در سواحل امارات بیش از 90% لاک پشت های سبز چرا کننده افراد نیمه بالغ و بالغ با جثه ای بزرگ هستند. دوم اینکه لاک پشت های سبز جوان در مناطق با پوشش گیاهی فقیر همانند آب های اطراف جزیره قشم نیچ (کُنام) تغذیه ای متفاوتی دارند. یعنی در شرایطی که همه آنها در یک زیستگاه زندگی می کنند افراد مختلف می­توانند از گونه های مختلف گیاهی استفاده کنند (برخی به عنوان مثال بیشتر مایل به تغذیه از جلبک های سبز هستند و برخی دیگر بیشتر از علف های دریایی تغذیه می کنند) و بدین ترتیب رقابت بر سر یک گزینه کاهش می یابد.

از آنجایی که آب­های جنوبی کشورمان، حتی سواحلی که به نسبت پوشش گیاهی فقیری دارند، زیستگاهی مهم برای گونه ­های در معرض خطر انقراض همچون لاک پشت دریایی سبز محسوب می شوند، پیشنهاد موسسه حفاظت از محیط زیست قشم آن است که پیش از هرگونه توسعه در سواحل جنوبی ایران مطالعات ارزیابی  اثرات محیط زیستی (EIA) آن بر روی جوامع کف زی گیاهی و جانوری منطقه را در مطالعات خود در نظر بگیرند.

درباره پروژه مربوط به این خبر اینجا بخوانید!